श्रावण सरी

-
                                    श्रावण सरी 
                 
मित्रहो, आजपासून श्रावण महिना सुरू झाला आहे. तो सुरू झाला की बालपण आठवू लागते. एकेकाळी गावाकडे श्रावणाच्या तयारीचा भाग म्हणून आधी  जिवतिच्या प्रतिमेचा घरभर शोध घेण्यासाठी बाया बापड्या कित्येक तास खटाटोप करायच्या. श्रावणातल्या कहाण्या, संपूर्ण चातुर्मासाच्या पुस्तकातील ग्रीक मायथाॅलॉजीला पुरून उरेल अशी कथानके, पात्रे आणि घटनास्थळे यांच्या भावनिक संस्कारांचा फार झटकन प्रभाव पडायचा. आमच्या दोन काकू नदीतले चमकदार तुरटी सारखे दिसणारे शिरगोळे उगाळून घ्यायच्या. त्याच्या अजब गजब रंगांनी भिंतींवर वारली चित्रशैलीशी नाते जोडणारे नागकुळ काढायच्या. आख्खी भिंत हेच देवघर वाटू लागायची. ते शिरगोळे आज दिसेनासे झालेत बहुदा. गोकुळाष्टमीच्या आदल्या दिवशी नदीतील चिखल आणून पाटावर गोकुळ बनविण्याचा प्रकार तर आजच्या केजी मध्ये  मातीकाम शकणार्‍या मुलांना दूरदूर पर्यन्त कोणी सांगेल का असा प्रश्न पडतो.  श्रावणाचा भागच असलेल्या  शुक्रवारच्या हळदी कुंकवाची लगबग, गूळ चणे फुटाणे यांचा प्रसाद,मंगळागौरीसाठी माहेरी हेलकावे खाणारे नव विवाहित लेकीचं मन, उंच लिंबाच्या फांद्यांना बांधलेले नागपंचमी झोके, त्यावरची गाणी आणि पाठोपाठ येणारा गौरी गणपतीचा सण हे सगळे आठवले की नकळत आजही मनाची भूतकालीन आंदोलने वाढवितो. रविवारी मुक्याचा वार म्हणजे अति बडबड्या बायकांची तारांबळ होती. सकाळी उठल्या नन्तर अंघोळ होई पर्यंत एकही शब्द न उच्चारन्याचे ते व्रत अंघोळी संपल्या रे संपल्या की कोणी कस बोलायला भाग पाडले हे किस्से ऐकविण्यात जी खसखस पिकायची ती खसखस आज कोणत्याही मॉल मध्ये मिळू शकणार नाही. अगदी सोमवार ते रविवार रोज उपवास, कहाण्या, त्यातील टिपिकल सुरवातीचे वाक्य म्हणजे '' आटपाट नगर होतं,. तिथं एक..... '' आणि मग जो काही भावनिक विलास चालायचा, तेव्हा ते भाबडे मन विना प्रश्न, विना अट सहज मान्य करायचा. असे का? अरे असे कसे शक्य आहे? असे किंतू परंतु कधीच मनात डोकावत नसत. श्रद्धेच्या म्हणा की अंधश्रध्दाच्या धरणेची एक वेगळीच पायाभरणी व्हायची. कथानक आणि पात्र वजा करून सारांश आने विचार करता त्यातील दया, परमेश्वरा प्रति कृतज्ञता, त्या मागील सामाजिक आध्यात्मिक विचार बालपण म्हणजे पेरणी योग्य जमिनीवर पडणारी पावसाळी श्रावण सर ठरायचे. अनेक असे घरगुती छोटेखानी समारंभ अगदी दिलखेच वाटायचे. गेली कित्येक दशके देवघराच्या कोनाड्यात आज ही प्रतिमा सौ. ने लावायला सांगितली आणि मनोमन खरच त्या ओळी आठवू लागल्या.... कोई लौटा दे मेरे बीते हूये दिन.....

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

-
इमेज
गोफ शैक्षणिक नात्यांचा   ‘’ तुमची मुले ही तुमची नाहीतच, चिरंजीव होऊ इच्छिणाऱ्या जीवनाच्या उत्कट आकांक्षांची ती मुले           आहेत, तुमच्या देहाच्या वाटेने ती आलेली असली तरी तुम्ही केवळ निमित्त मात्र आहात. तुम्ही त्यांना आपलं प्रेम दया, पण आपले विचार मात्र देऊ नका. तुम्ही त्यांच्यासारखे खुशाल व्हा, होण्याचा प्रयत्न करा पण... त्यांना तुमच्यासारखे बनविण्याचा विचारही करू नका. लक्षात ठेवा, जीवन हे भूतकाळात रेंगाळत नसते, ते नेहमी पुढे जात असतं .’’ – खलिल जिब्रान             पालकत्वावर चिंतनशील भाष्य करताना प्रसिद्ध लेबनॉन साहित्यिक खलिल जिब्रान ( १८८३ ते १९३१ ) यांचे एक अतिशय गाजलेलं अवतरण आजही समस्त पालक वर्गास चपखलपणे लागू पडते. भारतात २००९ साली लागू झालेला शिक्षण हक्क कायदा, आजच्या व्यक्ती आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचा तसेच बालकाच्या  स्वतंत्र अस्तित्वाचा सर्वोत्तम पुरस्कार किमान शंभर वर्षांपूर्वीच खलिल जिब्रान यांच्या वरील रचनेत पहावयास मिळतो. चाकोरीबध्द रूढी परंपरातून
अधिक वाचा

गुरुजनहो गतिमान होऊया !

-
इमेज
                                                                गुरुजन हो गतिमान होऊ या !                                                                                           ( बदलत्या काळातील शिक्षकांची भूमिका )       सर्व साधारणपणे १५ जून पासून शैक्षणिक वर्ष सुरु झाले की दोन ते तीन आठवडयात शाळा शाळांमधून मोठ्या उत्साहात ' गुरु पौर्णिमा ' आणि त्यानंतर ५ सप्टेंबर अर्थात ' शिक्षक दिनाची ' धूम   पहावयास मिळते. छोट्या छोट्या पानांमध्ये लपेटलेली लालबुंद गुलाबाची एक दोन फुलं आपले वर्ग शिक्षक किंवा आवडत्या शिक्षकांना देऊन त्यांच्या पायावर डोकं टेकवून नतमस्तक होण्यासाठी पहिली ते पाचवी-सहावीच्या मुलांची झुंबड कोणत्याही सहृदय शिक्षकाच्या अंगावर मनभर मांस चढवून जाते . तुलनेने वरच्या वर्गातील हा सोहळा संपूर्ण वर्गाच्या वतीने प्रातिनिधिक स्वरुपात होताना दिसतो. कॉलेजची पायरी चढलेली तरुण मंडळी व्हाटसअप , फेसबूक , इंस्टाग्राम किवा ब्लॉगवर कृतज्ञतादर्शक पिक्स आणि पोस्ट्स टाकून माय स्कूल .. मिस यू.. वगैरे वगैरे हेडर टाकून साजरा करताना आढळतात. तीन भिन्न पातळय
अधिक वाचा

तिन्ही सांजेला कविता

-
इमेज
 *तिन्ही सांजेला*      खूप खूप आठवण येते तुझी तिन्ही सांजेला... मावळतीचा सूर्य घेऊन जातो आणखी एक ओसाड दिवस  असेच सरलेत महिनोन्महिने क्षितिज रिकामं रिकामं होतं  निळ्याशार पाण्याच्या लाटा किनाऱ्यावर येतात जातात मी निमुटपणे मागे फिरतो हाताची पाठमोरी घडी घालून रिकाम्या हाताने....... मनाची तेलवात जळत राहते काळजाचा कोनाडा तेवत मंद कुठलासा सूर ऐकू येतो रोज सतारीचा कधी वेणूचा असतो तो मी आपला चष्मा चिमटीत धरून उगाचच वर नजर टाकतो हळवी इथेच कुठतरी तूही असशील म्हणत  मला न्याहाळत कावरीबावरी अगदी माझ्यासारखीच... चंद्र चांदणे मोजून झालेत रात्रीच्या रात्री गारद झाल्यात मी पुन्हा किनारा गाठतो तोच एका निर्जन खडकावर आशेने तू धडक येशील असशील तिथून  ठरल्या वेळी गजरा माळून चाहूल लागते, ओठ रुंदावत मी मागे वळून नाही बघत... पण खांद्यांवर श्वास हलतात तिन्ही सांजेला रोज...रोज... तुझाच... जयवंत
अधिक वाचा